Thema: Prinsjesdag , deel 2

In dit deel: Hoe verloopt Prinsjesdag/de Gouden Koets en de Gala Glasberline, route van en naar de Ridderzaal

Even voor enen komen prinses Margriet, Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven, prins Constantijn en prinses Laurentien uit paleis Noordeinde en stappen in de Gala Glasberline. Zij gaan op weg naar de Ridderzaal. Als zij daar aankomen, stappen zij uit en wachten op de Gouden Koets met daarin de Koningin, de Kroonprins en zijn vrouw Máxima.

Als de klok één uur slaat komt de Koningin, prins Willem Alexander en prinses Maxima uit Paleis Noordeinde. Zij stappen in de Gouden Koets. Onder begeleiding van militairen wordt dan een route gereden die de koningin naar de Ridderzaal moet brengen. Die route is in de loop van de jaren veranderd. Doordat de Gouden Koets tegenwoordig niet meer door de poort tussen Buitenhof en Binnenhof kan, wordt er omgereden. Als de koningin op het Binnenhof is aangekomen wordt het volkslied, het Wilhelmus, gespeeld.

Ten tijde van koningin Wilhelmina reden alleen de Koningin en prins Hendrik naar de Ridderzaal en dan ook vanaf haar woonpaleis Noordeinde. Als prinses Juliana in 1927 18 jaar wordt, rijdt zij ook mee in de gouden Koets. In 1934 als prins Hendrik komt te overlijden, gaan de Koningin en Juliana alleen naar de Ridderzaal in de Gouden Koets. Als prinses Juliana gaat trouwen met prins Bernhard zit ook hij in de Gouden Koets.

Als Juliana Koningin wordt in 1948, neemt zij paleis Lange Voorhout in gebruik als werkpaleis en het Koninklijk paar vertrekt dan vanaf Lange Voorhout naar de Ridderzaal

De Gouden Koets

De Gouden Koets werd in 1898 door de Amsterdamse bevolking aangeboden aan Koningin Wilhelmina ter gelegenheid van haar troonsbestijging in 1898, bedoeld als geschenk bij haar inhuldiging tot koningin op 6 september 1898. Wilhelmina wilde echter geen geschenken ter gelegenheid van haar inhuldiging aannemen, en nam daarom de koets op 7 september 1898 in ontvangst. Koningin Wilhelmina nam de Koets voor het eerst in gebruik op 7 februari 1901 bij haar huwelijk met prins Hendrik. Een maand later werd de koets in Amsterdam gebruikt bij de intocht van het Koninklijk paar. Sinds 1903 maakt het staatshoofd in de regel één keer per jaar gebruik van dit rijtuig, op Prinsjesdag. Normaal gesproken wordt de koets alleen gebruikt tijdens Prinsjesdag. Toch is er incidenteel ook op andere gelegenheden van het rijtuig gebruik gemaakt. Ook bij het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard in 1937 , van prinses Beatrix en prins Claus in 1966 en bij de doop van prins Willem-Alexander in 1967 werd de Gouden Koets ingezet. Tevens tijdens het huwelijk van Willem Alexander met Maxima. Alleen als het staatshoofd de koets gebruikt, mag deze getrokken worden door acht paarden, vandaar dat bij het huwelijk van Prins Willem-Alexander en Prinses Maxima de koets door zes paarden werd getrokken.

De Gouden Koets werd ontworpen en gebouwd door de gebroeders Spijker, de latere autofabrikant. Het hout van het rijtuig is gedeeltelijk verguld met bladgoud, maar ook gedeeltelijk beschilderd. De koets is gebouwd in Hollandse Renaissancestijl en voorzien van veel symbolische ornamenten. De Gouden Koets wordt getrokken door acht paarden. De koningin wilde graag kunnen staan in de koets. Vandaar de gebogen vorm van de kroonlijst. De hoogte van de koets levert overigens voor de koetsier problemen op bij het manoeuvreren door de nauwe toegangspoorten van het Binnenhof. De koets is een berline op acht veren, getrokken door een achtspan. De koets is geheel verguld en rijk versierd met allegorisch lofwerk en diverse paneelschilderingen van Nicolaas van der Waay. Het interieur is van zijden petit-point-naaldwerk. Dit borduurwerk werd deels verricht door meisjes uit weeshuizen. Aan weerszijden van de staatsiebok is het nationale rijkswapen opgenomen. De bok zelf is bekleed met rood laken. De vier wielen van de koets symboliseren zonnen. Op de kroonlijst van de koets zijn de wapens van de toenmalige 11 provincies van Nederland te zien. Er is een bijkomend wapen van de stad Amsterdam, als schenker van de koets aangebracht.

De Gala glasberline, voorheen gala berline

Het Staldepartement beschikt over zes Gala Berlines. De naam komt van Berlijn, de stad waar het rijtuig in 1662 werd ontworpen. Berlines zijn gesloten rijtuigen, geschikt voor vier personen. De rijtuigen zijn zwart en ossenbloedrood gelakt en worden met twee of vier paarden bespannen. De Gala Berlines worden regelmatig gebruikt. Zij vervoeren bijvoorbeeld de buitenlandse ambassadeurs die bij hun aantreden hun geloofsbrieven gaan aanbieden aan de Koningin op Paleis Noordeinde.

De Gala Glas Berline werd in 1836 gebouwd door de firma Pearce & Co in Londen voor de latere Koning Willem II. De Gala Glas Berline is de oudste Koninklijke Berline. Prinses Margriet en Prof. mr. Pieter van Vollenhoven gebruikten de Gala Glas Berline bij hun huwelijk.

Fotolink Gala Glas Berline met Margriet en Pieter op hun huwelijksdag: KLIK HIER

Voor het huwelijk van prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven werden de zijwanden vervangen door glas. Sindsdien vervoert dit rijtuig hen ieder jaar op Prinsjesdag. Deze gala glasberline werd ook gebruikt tijdens het huwelijk van prinses Laurentien en prins Constantijn als volgkoets voor de beide ouders van het bruidspaar op 19 mei 2001 bij het Kerkelijk huwelijk in Den Haag. De binnenzijde is geheel bekleed met rood laken en velours.

Deze koets werd ook gebruikt als volgkoets bij de uitvaarten van zowel Prins Claus in 2002 ( 15 oktober). Ook bij de uitvaarten van zowel Koningin Juliana als bij Prins Bernhard in 2004 werd deze koets gebruikt als volgkoets. Bij de uitvaart van Koningin Juliana op 30 maart 2004 namen in de Gala Berliner de 4 oudste kleinkinderen van elke dochter plaats en wel Kroonprins Willem Alexander, Prins Maurits, Prins Carlos en Bernardo Guillermo. Route van Paleis Noordeinde naar de Katholieke Leergangen te Delft en hierna namen de 4 oudste dochters plaats in de galaglasberliner naar de Nieuwe Kerk.

Bij de uitvaart van prins Bernhard op 11 december 2004 namen de kleinzonen plaats die vernoemd zijn naar Prins Bernhard en wel Prins Friso, Prins Jaime, Prins Bernhard en Bernardo Guillermo en zij reden vanaf Paleis Noordeinde in Den Haag in een gala berline achter de lijkwagen mee in de stoet. Vanaf het Instituut Defensie Leergangen voegden zich de Koningin, Prinses Irene, Prinses Margriet en Prinses Christina zich met de Galaglasberline in de stoet.

Route van en naar de Ridderzaal:

De rijtoer van de Koningin is na de Tweede Wereldoorlog slechts één keer aangepast. Dat was in 1974, toen zich in de Franse ambassade een gijzeling afspeelde. Voormalig koningin Juliana werd toen met de auto vervoerd in plaats van met de gouden koets. Vanaf het Noordeinde vertrekt de Gouden Koets door de Heulstraat naar de Kneuterdijk.

Verder over het lange Voorhout en daarna richting het Binnenhof, waarbij de Korte Vijverberg wordt gepasseerd. De Gouden Koets moet sinds 1925 achterom het het Binnenhof op omdat sinds de straat is opgehoogd, de Gouden Koets niet meer onder de toegangspoort aan de voorkant van het Binnenhof door kan. Onderweg passeert de stoet achtereenvolgens het monument voor Koningin Wilhelmina, het Paleis Kneuterdijk, Hotel des Indes, het Paleis Lange Voorhout, het Kabinet der Koningin op de Korte Vijverberg en het Mauritshuis. Door de Grenadierspoort komt de stoet het Binnenhof op. Hier stappen de koningin en haar gevolg uit bij de Ridderzaal.

Ten tijde van Koningin Juliana zaten Koningin Juliana en Prins Bernhard in de Gouden Koets en als Prinses Beatrix 18 jaar is, neemt zij ook plaats in de Gouden Koets. De 4 prinsessen wilden ook weleens volgen in een open calèche.

Als Beatrix Koningin wordt in 1980 nemen de eerste jaren de koningin en prins Claus plaats in de Gouden koets en prinses Margriet en mr. Pieter van Vollenhoven volgen in de Gala Glasberline. 1985: Willem Alexander 18 jaar neemt plaats in de Gouden Koets en een jaar later neemt ook prins Johan Friso plaats in de gouden Koets als hij 18 jaar wordt.

In 1988 neemt prins Constantijn plaats in de Gala Glas Berline als hij 18 jaar wordt en mee gaat naar de Ridderzaal. De laatste jaren gaat prins Claus i.v.m. gezondheidsredenen niet meer mee naar de Ridderzaal en dan zitten de 3 zoons in de Gouden koets bij de Koningin. Prinsjesdag 2002 zitten in de gouden Koets de Koningin, Kroonprins Willem Alexander, prinses Maxima (voor het eerst dat zij Prinsjesdag meemaakt en prins Johan Friso. In de Gala Glasberline zitten prinses Margriet, mr. Pieter van Vollenhoven, prins Constantijn en zijn vrouw Prinses Laurentien.

Tijdens Prinsjesdag op 16 september 1974 rijdt de Koningin niet in de Gouden Koets, maar per auto naar het Binnenhof. De auto rijdt ook anders naar het Binnenhof en er staan geen blijde mensen langs de route. Dit kwam door de gijzeling van de Franse Ambassade. Drie leden van het Japanse Rode Leger gijzelden de Franse ambassadeur en tien medewerkers. Ze eisten de vrijlating van de terrorist Yoetaka Foeroeya uit een Parijse gevangenis en een vrije aftocht per Boeing 707 (hij moest met bemanning klaarstaan). Verder eisten ze losgeld van één miljoen dollar. Bij een poging om het gebouw te ontzetten raakten twee agenten gewond. Omdat het gebouw niet zo makkelijk te bestormen is besluit de regering te gaan onderhandelen en waardoor Prinsjesdag somber verloopt en niet zoals gebruikelijk is met de gouden koets.

Fotolink: Juliana komt per auto aan bij de Ridderzaal om de Troonrede voor te lezen: KLIK HIER

De Koningin en de leden van het Koninklijk Huis worden bij de ingang van de Ridderzaal door een commissie ontvangen. De voorzitter van de Verenigde Vergadering kondigt vervolgens de komst van het staatshoofd aan. Dat is voor de aanwezigen een teken om op te staan. De Koningin begeeft zich naar de troon en spreekt de troonrede uit. ‘Leve de Koningin’ Na de laatste woorden van de Koningin roept de voorzitter: "Leve de Koningin". De aanwezigen reageren daarop met een driewerf "hoera". Dit gebeurde voor het eerst in 1897. De jonge Wilhelmina vergezelde toen haar moeder, Koningin-regentes Emma. Met deze uitroepen komt er een einde aan de Verenigde Vergadering. De commissie doet de Koningin en de leden van het Koninklijk Huis uitgeleide. De voorzitter sluit pas daarna de vergadering. Als de Koningin de Ridderzaal verlaat, staat het escorte weer klaar op het Binnenhof. De stoet keert terug naar Paleis Noordeinde

(Met dank aan Anja van der Steen,
1e foto: Marieke: http://royalfotograaf.web-log.nl/ )