Kroonprins Willem-Alexander in Groenland

Kroonprins Willem-Alexander heeft een bijzondere reis achter de rug. Op uitnodiging van het Wereld Natuur Fonds was hij van vrijdag 6 mei tot vandaag in Groenland op bezoek. De reis - ‘Missie SELA’ - bestond naast de prins uit Robert Dijkgraaf (president Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen) Eric Oostwegel (Voorzitter Raad van Bestuur) en Johan van de Gronden (directeur WNF)

Doel van de missie van het WNF is het bevorderen van een dialoog over het kwetsbare poolgebied dat ook grote economische waarde heeft. De deelnemers beschreven om beurten een dag van de missie. Willem-Alexander nam de laatste dag voor z’n rekening. Vrijdag 6 mei begon in Ilulissat het bezoek aan Groenland met een kennismaking met de ESA (Europese ruimtevaartorganisatie) De deelnemers werden verwelkomd met een warm drankje op een terras met prachtig uitzicht op de fjord. Daar gaf de ESA informatie over de meting van de omvang en de dikte van het ijs, en de ontwikkelingen van de grote ijskappen op aarde (die van Antartica en Groenland) De eerste dag werd schitterend afgesloten met een boottocht door de fjord.. De volgende dag staat er al vroeg een klein vliegtuigje te wachten bij het hotel in Ilulissat die de deelnemers naar de 2500 meter hoge ijskap brengt. In de eindeloze witte wereld werden vervolgens tentjes opgezet, de luxe bedden en de lekkere temperatuur in het hotel worden een nachtje verruild voor een tentje in de ijskou – die uiteraard wel goed verwarmd werden. Veel gesprekken werden er de tweede dag gevoerd met klimaatwetenschappers, en het nachtje in de tent was qua slaap niet zo’n succes; de prins stond als een van de eerste al weer – dik ingepakt – buiten, het is er ook te mooi om je ogen voor te sluiten. Verschillende lezingen van wetenschappers zorgden er voor dat de deelnemers zich weer even student voelden. Na diverse lezingen werd er een hondenslede tocht gemaakt, en dat gaat – als je door 13 husky’s getrokken wordt – érg snel. Willem-Alexander lag er relaxed bij op de slee, terwijl de begeleider – Marc Cornellissen – de honden bij elkaar probeerde te houden. Erik Oostwegel – die de dag na afloop beshrijft – zegt: “Het valt me op dat de honden ook tijdens hun klus tijd vinden om onderling te ruziën en dat steeds bij dezelfde honden het trekkoord slap hangt. Ze lijken toch meer op mensen dan ik dacht!”

Tot slot sluit Kroonprins Willem-Alexander het bezoek aan Groenland af, door het laatste gedeelte te beschrijven:
"Na twee dagen was het afscheid daar, zowel van onze vrienden van ESA als ook van het idyllische Ilulissat. Terug naar Kangerlussuaq voor het tweede deel van Missie SILA, de rondetafelconferentie met de Groenlandse overheid waar wij veel van verwachten. De daadwerkelijke locatie van onze besprekingen is echter een ruim uur ten oosten van het vliegveld, vlak onder de imposante Russel gletsjer. In de bus naar het kamp had ik al de gelegenheid informeel kennis te maken met onze gesprekspartners onder wie premier Kleist, zijn onderminister van Buitenlandse Zaken en de voorzitter van de Inuit Circumpolar Council (ICC), waarin alle inheemse volkeren van het Arctisch gebied vertegenwoordigd zijn.

Dankzij de indrukwekkende omgeving en de zeer ontspannen sfeer arriveerden wij vol goede moed in Russel Camp om in besloten kring op open en directe Hollandse wijze enkele heikele onderwerpen aan te snijden. Bij zijn inleidende woorden begon premier Kleist over het concept Sila en wat dat voor de Inuit betekende. Op dat moment bekroop mij het nare gevoel, dat wij onze gastheren misschien beledigd hadden met het lenen van een woord uit hun taal. Je moet altijd goed oppassen als je een woord leent uit een taal die je niet kent omdat je onbedoeld een bepaalde betekenis of lading over het hoofd ziet die een averechts effect kan hebben. Dat heb ik zelf eerder in Mexico al eens ervaren. Maar gelukkig was de premier juist zeer te spreken over de keuze van de naam voor onze missie. Sila is de oerkracht achter alles wat leeft en omvat daarmee niet alleen het weer en het landschap, maar ook de innerlijke wereld van de mens. Daarmee omschrijft Sila volgens Kleist dan ook precies wat onze missie is. Ik merk aan onze delegatie, dat iedereen weer gerust ademhaalt na deze openbaring. Als missie op uitnodiging van het Wereld Natuur Fonds hebben we besloten vooral te luisteren naar de wensen van onze Groenlandse gesprekspartners zonder te oordelen. We moeten zien waar wij als WNF, maar ook als Nederlands bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid bruggen kunnen slaan om die wensen duurzaam uitvoerbaar te maken. De laatste jaren was het gevoel ontstaan dat iedere economische ontwikkeling in het Arctisch gebied bij voorbaat als niet duurzaam en dus onverantwoord werd afgewezen. Dit heeft duidelijk kwaad bloed gezet bij de inheemse bevolking en premier Kleist geeft nogmaals te kennen dat Groenlanders bij uitstek beseffen hoe belangrijk een goed milieu en leven in harmonie met de omgeving is. Anders kun je nooit overleven in deze barre omstandigheden. Bovendien hebben zij zelf geen enkele bijdrage geleverd aan de oorzaken van klimaatverandering, maar ervaren zij de gevolgen dagelijks in extreme mate. En, zoals ieder mens, hebben ook zij het recht zich verder te ontwikkelen.

 Om een duurzame ontwikkeling mogelijk te maken moeten alle opties onderzocht worden, inclusief exploratie van olie en gas, ontginning van minerale bodemschatten en toerisme. Alleen inzetten op de mogelijkheden voor landbouw en veeteelt die zich nu in het zuiden van Groenland beginnen voor te doen kan nooit voldoende zijn om werkgelegenheid die verloren is gegaan in de traditionele jacht en visserij op te vangen. In de discussie die hierop volgde hebben wij onze uiterste best gedaan Nederland als een betrouwbare partner voor deze wensen te presenteren. Wij hebben de kennis en kwaliteiten in huis die zo nodig zijn om Groenland in deze fase bij te staan en bovendien zijn wij neutraal: geen Arctische natie, geen tegenstrijdige belangen en bovendien een land met internationaal aanzien. En dat ze hulp van betrouwbare partners nodig hebben is duidelijk, omdat de Groenlanders willen leren van best practices in het buitenland en het schier onmogelijk is deze immense klus met een bevolking van minder dan 60.000 te klaren. Het feit dat onze Groenlandse vrienden meteen enthousiast reageerden op onze voorstellen om deze ronde tafel in Nederland een vervolg te geven kan een indicatie zijn dat zij zeer geïnteresseerd zijn in verdere intensieve samenwerking met Nederland. Ook het feit dat de premier, die overmorgen de Arctische Raad met onder andere de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Clinton en de Russische minister Lavrov voor moet zitten, de tijd nam om met ons in dialoog te gaan, geeft aan hoe veel waarde men hier hecht aan missies zoals de onze. Deel twee van het programma was de officieuze lancering van Roots2Share. Het Volkenkundig Museum in Leiden en het Museon in Den Haag beschikken over een enorme collectie foto’s van enkele gemeenschappen in Oost Groenland die nu digitaal ter beschikking gesteld worden aan twee Groenlandse musea. Diederik Veerman, curator van Museon, heeft op creatieve Hollandse wijze een flatscreen uit de aankomsthal van het vliegveld van Kangerlussuaq geleend. Hierop wordt een zeer informatieve presentatie verzorgd in de tent van Russel Camp, waarbij ook een klein deel van de imposante fotocollectie van Gerti en Noortje Nooter wordt getoond. Bijzonder is de reactie van enkele Inuit die zichzelf of overleden familie op de foto terugzien. Die emoties tonen meteen ook het belang aan van zo’n project als Roots2share.

Na het schrijven van dit blog wordt het tijd voor de BBQ. Hoewel de zon nog hoog aan de hemel staat is de warmte vervangen door een koude wind van de Russel gletsjer en kunnen wij ons aan de BBQ opwarmen. Morgen nog een prachtige dag en nacht op de ijskap en dan woensdagavond in white tie voor het jaarlijkse diner met het Corps Diplomatique in het Paleis op de Dam. Een grotere tegenstelling kan ik mij nauwelijks voorstellen."